Η επέτειος των 200 χρόνων - παρά την πανδημία

Περνάνε γρήγορα οι μήνες. Σαν να μην ξεχωρίζει η μία μέρα από την άλλη. Οι κυβερνητικοί περιορισμοί καθώς και ο φόβος του κορωνοϊού μάς κρατάνε σπίτι, σε απομόνωση και μοναξιά. Είναι δύσκολο κανείς να θυμάται πως αυτή είναι μια εορταστική χρονιά. Αλλά πραγματικά είναι! Η επέτειος των 200 χρόνων από την Ελληνική Επανάσταση του 1821. Όπως κι πολλοί άλλοι, περιμένω κι εγώ αυτή την επέτειο εδώ και πολλούς μήνες, αν όχι πολλά χρόνια. Μέχρι τώρα βλέπουμε μόνο την ακύρωση και την αναβολή των εκδηλώσεων. Αλλά καθώς περνάνε οι εβδομάδες, το αυξανόμενο ποσοστό εμβολιασμού θα προστατεύει τους πληθυσμούς μας. Θα είμαστε ελεύθεροι και πάλι! Και όντως θα γιορτάσουμε. 

Έχει σημασία ακόμη η Ελληνική Επανάσταση; Έχει σημασία σε οποιονδήποτε δεν είναι Έλληνας; Πιστεύω ναι. Βέβαια η επανάσταση ήταν αιματηρό ζήτημα. Έφερε εμφύλιο πόλεμο στην Ελλάδα και, μερικές στιγμές, κόντεψε να αποτύχει. Αλλά χαρακτηρίστηκε από τον τεράστιο ατομικό και συλλογικό ηρωϊσμό και την αποφασιστικότητα των μαχητών, από τη στρατηγική φιλοδοξία και την τακτική τόλμη των συμμετόχων. Το παράδειγμα ενός λαού που ήθελε να απελευθερωθεί και απέκτησε την ελευθερία με μεγάλο κόστος δεν μπορεί παρά να εμπνέει. Είμαι επιπλέον περήφανος για τον ρόλο που έπαιξε κι η πατρίδα μου στον ελληνικό απελευθερωτικό αγώνα: όχι μόνο ο Βύρωνας και οι άλλοι φιλέλληνες, π.χ. ο Τζωρτζ, ο Κόδριγκτον, ο Άστιγξ, ο Τρελώνυ, ο Φίνλεϊ, ο Γόρδων, αλλά και οι σπουδαίοι πολιτικοί, π.χ. ο Κάνινγκ, ακόμη και ο Ουέλινγκτον, καθώς και οι υποστηρικτές στην Φιλελληνική Επιτροπή του Λονδίνου, και οι χρηματοοικονομικοί οίκοι του Σίτυ οι οποίοι παρείχαν το κεφάλαιο για τον αγώνα.

 

Και τελικά η Ελληνική Επανάσταση δεν ήταν σημαντική μόνο για τους Έλληνες. Όπως φοβούνταν και οι αντίπαλοί της, προανήγγειλε και ενθάρρυνε την αρχή του τέλους των πολυεθνικών, εξαναγκαστικών και αυταρχικών αυτοκρατοριών και τον ερχομό του έθνους-κράτους, υποκείμενου στην δημοκρατική συναίνεση και το κράτος δικαίου. Αυτό που ξεκίνησε στην Ελλάδα απλώθηκε στα Βαλκάνια και πιο μακριά.

 

Με τις πρόσφατες δημοσιονομικές και πολιτικές κρίσεις, οι Έλληνες κάνουν δύσκολες ερωτήσεις για το κράτος τους. Σε μια δημοκρατία οι πολίτες έχουν πάντα δίκιο να θέτουν δύσκολες ερωτήσεις στον εαυτό τους και τους θεσμούς τους. Η άσκηση της ελευθερίας δεν μπορεί να γίνεται ελαφρώς, ούτε η επιτυχία των δημοκρατιών μας να θεωρείται δεδομένη. Αλλά στο μυαλό μου τουλάχιστο, δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι το ελληνικό κράτος είναι θεμελιωδώς πετυχημένο: κάτι πιο μεγάλο από αυτό που προηγήθηκε. Με την ανεξαρτησία της η Ελλάδα προχώρησε, στο χρονικό διάστημα που ακολούθησε, στην εγκαθίδρυση μιας πολιτείας που βασίστηκε στο κράτος δικαίου με καθολική ψηφοφορία και σύγχρονους θεσμούς. Η Ελλάδα ευθυγραμμίστηκε με τη Δύση και με τα συμφέροντα των φιλελεύθερων κοινοβουλευτικών δημοκρατιών. Άνθρωποι σαν τον Τρικούπη προσέβλεπαν στο παράδειγμα των δυτικών εκβιομηχανισμένων οικονομιών. Ακολούθησε κι η οικονομική εξέλιξη, όσο κι αν αργά και άνισα. Η ελευθερία του τύπου και του συνεταιρίζεσθαι απελευθέρωσε την ελληνική δημιουργικότητα: την λογοτεχνία και τις τέχνες, τη δημοσιογραφία, και την προαγωγή των πνευματικών ιδεών. Μέσα στην οθωμανική αυτοκρατορία η Ελλάδα ήταν απλώς μια πολύ φτωχή, κατεσταλμένη και παραμελημένη επαρχία. Ο επιτυχής αγώνας της ελληνικής ελευθερίας μεταμόρφωσε τις ευκαιρίες του ελληνικού λαού. 

 

Αγαπάω την Ελλάδα και τον ελληνικό λαό από έφηβος. Η πανδημία αποτελεί μια ενοχλητική παραζάλη – έστω κι αν φέρνει την τραγωδία σε πάρα πολλές οικογένειες. Αλλά είμαι αποφασισμένος να τιμήσουμε, στο Ηνωμένο Βασίλειο ως και στην Ελλάδα, αυτό που έκαναν πράξη οι Έλληνες αγωνιστές και να γιορτάσουμε την καταπληκτική χώρα που ίδρυσαν. Τα τιμητικά μας σχέδια θα πρέπει να είναι ευέλικτα. Αλλά θα πετύχουμε! Ο Αγγλοελληνικός Σύνδεσμος, στον οποίο προεδρεύω, θα φιλοξενήσει το Βραβείο Ράνσιμαν 2021 ως την κεντρική του εκδήλωση για την επέτειο στις (ας ελπίσουμε!) 17 Ιουνίου. Μερικοί θεσμοί συνεργάζονται, ώστε να παρουσιάσουν ένα πρόγραμμα εκδηλώσεων (βλ. https://21in21.co.uk). Ελπίζω κι εγώ να βρεθώ στην Ελλάδα στο δεύτερο μισό της χρονιάς: θα παρευρεθώ και θα μιλήσω σε εκδηλώσεις στην Αθήνα. Ανυπομονώ! Έχουμε πολλά να γιορτάσουμε μαζί.

 

Ζήτω η Ελλάς! Ζήτω η λευτεριά των Ελλήνων! Ζήτω η αγγλοελληνική συνεργασία!

 

Τζων

21 Γενάρη 2021