Saturday 24 October 2020

All Be Safely Gathered In

We celebrated harvest festival at my parish church in Tooting last week. We were doing it a fortnight later than might have been expected (harvest is usually celebrated on the Sunday closest to the Harvest Moon, which was on 1 October this year) and we are an urban parish, but whether we live close to the land or are confined to the cities it’s important we remember where our food comes from, to be grateful for the farming community and to give thanks for ‘harvest-home’.

 

I was brought up in the rural East Riding of Yorkshire. In those days, the farms still came down into the villages themselves and the farmers’ houses were surrounded by barns, haystacks, agricultural machinery. Because of its arable crops, the East Riding is known also for its husbandry of pigs. Until new housing started to push the farms out of our village itself, we lived close to pigs. Fifty yards or so away. Over the farm wall. (They’re intelligent creatures.) The sights, sounds and, sometimes, smells of farming life were all around us. 

 

Inevitably we celebrated harvest-home every year. Every year at the appointed time, the churches would fill with farm produce, much specially baked for the occasion. And the farmers would be dragged by their wives into church: maybe the only time in the year that they came. My twin brother and I used to sing in the choir. We had a great organist and the rector would train the treble and soprano voices himself after school, pulling out of his cassock an old descant recorder to find the pitch and, when necessary, melody for us. The size of the children’s part of the choir varied: we were usually around eight to ten voices. The adults were good: one of the farmers’ wives had the most beautiful and trained soprano voice. We had tenor, bass and alto singers too. So, though a small rural parish, we could easily do part-singing. At harvest and other important festivals, we would belt out – with gusto and some skill – Stanford’s great setting of Psalm 150: O praise God in his holiness, praise Him in the firmament of his power. 

 

But we were also loaned out. I remember the excitement of travelling in the inky black and autumnal chill of the night to sing at evensong harvest festivals in the churches of Skipsea, closer to the coast than we lived, and Sigglesthorne. At Skipsea the harvest suppers were particularly memorable and lavish. I must have been nine or ten at the time but I remember them well. We could certainly sing to match the occasion and the farming communities were kind to us for our efforts. The food was great. 

 

It feels a long time ago now and my life has become very urban. But like most who can trace their generations back through parish registers and census records in England, I know that my ancestors once worked the land for their living, as labourers and small-scale tenant farmers: in Norfolk and, by the mid-nineteenth century, Lincolnshire. Several were non-conformist preachers too. My great-great grandfather, Benjamin, was a tenant farmer in Fulstow, north Lincolnshire and a mechanical engineer, manufacturing and selling corn-dressers in his home county and in Yorkshire (corn-dressers separated wheat from chaff). He died in 1888 and his interest in the farm was sold, along with all the farm equipment. His youngest son, my great-grandfather, Walter, was apprenticed as a butcher but himself became a tenant farmer, and was farming in south Lincolnshire until his death in 1933. He's my last direct connection with the land. Twelve years ago, I found myself – perhaps surprisingly – running the exotic animal disease unit at DEFRA. It was fun, as part of my duties, to visit farms and talk to farmers, about bluetongue controls and other such measures. An all too brief reconnection with my childhood in the East Riding and with my ancestors’ farming history.

 

Harvest-home, then, is always a thoughtful and necessary time for me, even in the city. Last Sunday, we weren’t, of course, able to sing the great Victorian hymns of harvest thanksgiving: We plough the fields and scatter and Come ye thankful people come. The pandemic has put paid to all congregational singing – for the time being at least. But the words still echoed in my mind, easily recalled from childhood: Come thou Church triumphant come / Raise the song of harvest-home / All be safely gathered in, / Free from sorrow, free from sin, / There forever purified / In God’s garner to abide / Come ten thousand angels come / Raise the glorious harvest-home.

Amen to that.

 

John

24 October 2020


Thursday 15 October 2020

Δραστηριότητες επί της πανδημίας

Οι λέξεις έχουν κι άλλο φλούδι

πάρα μέσα

όπως τα μύγδαλα

κι η υπομονή.

 

            *

 

Μέσα στον άγριον άνεμο

ψηλά, ψηλά,

απ’ το ύψος του λευκότερου γλάρου – 

ελευθερία.

 

Οι αναγνώστες του μπλογκ μου στα αγγλικά ξέρουν κιόλας ότι αυτό ήταν το πρώτο καλοκαίρι από το 1996 που δεν επισκέφτηκα την Ελλάδα. Προσπάθησα πάντως να αναζωογονηθώ μέσω των τριών μπλογκ που έγραψα για μια φαντασιακή εκδρομή στην πατρίδα σας. Κι όντως, όταν έληξαν τον Ιούλιο τα γενικευμένα περιοριστικά μέτρα, κατάφερα να περάσω μια εβδομάδα στο Γιόρκσιρ, όπου μεγάλωσα και που το αγαπάω πολύ. Επρόκειτο για τις πρώτες μου διακοπές εκεί από το 1985! Δεν πιστεύω ότι αντάλλαξα συνειδητά το Γιόρκσιρ με την Ελλάδα (είναι, άλλωστε, δυνατόν να αγαπάει κανείς ταυτόχρονα δυο χώρες), αλλά τα γεγονότα έχουν τη δική τους ιστορία.

Τα τρία 'Ράιντινγκ' 

 

Αφού επισκεφτήκαμε τους γονείς μου, που είχαν μόλις βγει από τη σχεδόν απόλυτη απομόνωσή τους στο σπίτι στο Ανατολικό Ράιντινγκ (East Riding) του Γιόρκσιρ (ο νομός ήταν παραδοσιακά χωρισμένος σε τρία μέρη – το ‘Ράιντινγκ’ σημαίνει ‘τρίτο’ στη γλώσσα των Βίκιγκς), κατευθυνθήκαμε στο Βόρειο Ράιντινγκ για να περάσουμε μια εβδομάδα σε μικρό εξοχικό σπίτι στην άκρη των Yorkshire Moors. 


Ο ρεικότοπος εκείνος είναι πανέμορφος: υψηλός, ανεμοδαρμένος, αυστηρός, καλυμμένος με ροζ ερείκη και πράσινες φτέρες,  με καλά ποτισμένες κοιλάδες να τον διασχίζουν (οι οποίες λέγονται «Dales» - μια άλλη λέξη των Βίκινγκς). Εδώ βρίσκονται σκορπισμένα κάποια από τα πιο όμορφα χωριά της Αγγλίας. Κι επίσης όμορφη και δραματική είναι η παράκτια γραμμή: από τους γκρεμούς του Φλάμπρο (Flamborough) σε αυτούς του Γουίτμπυ (Whitby) και του Στέιθς (Staithes). 


Yorkshire Moors

Μέχρι την Μεταρρύθμιση το Γιόρσκιρ ήταν αξιοσημείωτα θρήσκο. Σε πολλά μέρη εντοπίζονται τα ερείπια και τα απομεινάρια σπουδαίων μοναστηριών: αυτές οι μονές έθρεψαν κάποιους από τους πιο σημαντικούς Άγγλους αγίους: όπως κι ο άγιος Αίλρεντ (Aelred) στο Ρίβο (Rievaulx), ο άγιος Τζεντ (Cedd) στο Λάστινγχαμ (Lastingham), η αγία Χίλντα (Hilda) στο Γουίτμπυ. Στο Γουίτμπυ ξεκίνησε τον έβδομο αιώνα κι η αγγλική ποίηση, όταν η Χίλντα αποφάσισε να ενθαρρύνει το ποιητικό χάρισμα του ποιμένα Κάιντμον (Caedmon). Καθώς ταξιδεύαμε στην περιοχή αυτή, άρχισε να παίρνει σχήμα μία ιδέα για να γράψω ένα βιβλίο για τα βήματα της Χριστιανοσύνης στο Γιόρκσιρ: μόλις τελειώσω τη μεγάλη λίστα των ελληνικών πρότζεκτ μου.
Γουίτμπυ - μονή της Αγίας Χίλντας


Λάστινγχαμ - ίδρυση από τον Άγιο
Τζεντ

 













Περάσαμε υπέροχα στο βορρά. Αλλά τίποτε δεν επανορθώνει πραγματικά την απουσία του ελληνικού καλοκαιριού: των μικρών θαυμάτων του και των αρωμάτων του, της ευκαιρίας να συναντηθώ με φίλους, να κουβεντιάσω με ξένους, να μιλάω καθημερινά τα ελληνικά. Όπως ανέφερα τον Απρίλιο στο προηγούμενό μου μπλογκ, περνάω πολύν χρόνο, αυτό το χρονικό διάστημα σε κάποια πρότζεκτ σχετικά με τον Γιάννη Ρίτσο. Αυτό που φαίνεται τώρα στο προσκήνιο είναι μια ιδιαίτερη συνεργασία: συνεργάζομαι με τον βραβευμένο Άγγλο ποιητή, Ντέιβιντ Χάρσεντ, ο οποίος θαυμάζει τον Ρίτσο από την έκδοση των πρώτων αγγλικών μεταφράσεων τη δεκαετία του 60, για τις καινούργιες διασκευές του των ποιημάτων που έγραψε ο Ρίτσος κατά τη διάρκεια του κατ’οίκον περιορισμού του μεταξύ του 1968 και του 1970. Αυτή την περίοδο ο Ρίτσος έγραψε εξαιρετική ποίηση: συλλογές όπως Επαναλήψεις, 18 λιανοτράγουδα της πικρής πατρίδας, Κιγκλίδωμα, Πέτρες, Χειρονομίες, Διάδρομος και σκάλα, Νύξεις και Χάρτινα Ι. 


Η δουλειά της μετάφρασης (είναι η δουλειά του Ντέιβιντ – εγώ συμβουλεύω μονάχα) χρειάζεται την προσεκτική ανάγνωση των κειμένων και συζήτηση για τη σημασία (-ίες) του ποιητή. Τη φωνή του Ρίτσου σε αυτή την περίοδο τη βρίσκω πολύ συμπαθή – εν μέρει εξαιτίας των περιοριστικών μέτρων που αντιμετωπίζουμε κι εμείς σχετικά με τον κορωνοϊό, εν μέρει διότι είμαι κι ο ίδιος σε κακή φυσική κατάσταση αυτούς τους πρόσφατους μήνες. Στην αρχή του μπλογκ αυτού παρέθεσα δυο μικρά ποιήματα που έγραψε ο Ρίτσος καθώς αιρόταν ο κατ’οίκον περιορισμός. Όσο απεγνωσμένος κι αν ένιωθε καμιά φορά ο Ρίτσος, υπάρχει πάντα η ελπίδα της ελευθερίας και η ποίηση μπορεί να είναι μέρος της λύσης. Οι θαυμάσιες μεταφράσεις του Ντέιβιντ θα αρχίσουν να εκδίδονται του χρόνου. Τι μεγάλη απόλαυση που ασχολούμαι με το πρότζεκτ αυτό!

 

Λόγω των εντάσεων που προκάλεσε η Τουρκία, η Ελλάδα ήταν περισσότερο  στον νου μου απ’ ό,τι περίμενα εξαιτίας της απουσίας μου. Ο Κέβιν Φέδερστον κι εγώ οργανώσαμε τη συγγραφή και την αποστολή μιας επιστολής στους Τάιμς και, με παρέα άλλους που τη συνυπέγραψαν, γράψαμε ξεχωριστά άρθρα προς υποστήριξη της Ελλάδας στον βρετανικό και διεθνή τύπο και για συγκεκριμένες δεξαμενές σκέψης. 


Δεν έχω υψηλές προσδοκίες για τη Βρετανική κυβέρνηση (η οποία κρατάει αποστάσεις), αλλά η έκβαση της πρόσφατης συνεδρίασης του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου ήταν καλύτερη ως προς τα συμφέροντα της Ελλάδας απ’ ό,τι περίμεναν κάποιοι από εμάς. Καθώς επανεκκινούν οι εξερευνητικές επαφές (εάν, πράγματι, επανεκκινούν), διακρίνονται δυο σημαντικές δοκιμασίες στον ορίζοντα. Πρώτα, πώς θα αντιδράσει η Τουρκία; Θα στραφεί στις πιο προκλητικές πρόσφατες δράσεις της ή θα συνεχίσει τα «ομαλά» επίπεδα προκλήσεων στο Αιγαίο ή θα σταματήσει πραγματικά να προκαλεί τους γείτονές της; (Η έκδοση του καινούργιου NAVTEX από τους Τούρκους, καθώς και η τουρκική δράση στα Βαρώσια, υπονοεί ότι αυξημένη πρόκληση είναι η προτιμώμενη επιλογή του Ερντογάν.) Και δεύτερον, αν η Άγκυρα επανέλθει στην τακτική των προκλήσεων πώς θα αντιδράσει τον Δεκέμβριο το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο; 


Ανάμεσα σε πολλά ασαφή πράγματα δυο πράγματα είναι πεντακάθαρα: οι στρατηγικές φιλοδοξίες του Ερντογάν (καθώς και η εχθρότητά του στη Συνθήκη της Λωζάννης) είναι πραγματικές και η Ευρώπη έχει ανάγκη μιας ανάλογα στρατηγικής απάντησης. Οι Γάλλοι το κατάλαβαν αυτό. Η ελληνική διπλωματία θα πρέπει να παίξει τις επόμενες εβδομάδες έναν πολύ ενεργό ρόλο μέσα στην Ευρωπαϊκή Ένωση καθώς και με το ευρύ δίκτυο των συμμάχων της. Αν μη τι άλλο, πρέπει να είναι συναρπαστική και απαιτητική στιγμή για να είναι κανείς Έλληνας διπλωμάτης. Η ελληνική δημοκρατία μόλις έστειλε στο Λονδίνο τον καινούργιο της πρέσβη, κ. Ιωάννη Ραπτάκη.  Του εύχομαι κάθε καλό στην αποστολή του. 

 

Τζων

15 Οκτώβρη 2020

Missionary travel. Travellers in Greece. An Occasional Series 5. Samuel Sheridan Wilson

The woods and forests of Greece abound with wild boars, jackals, hares, wolves, wild cats, lynxes and chamois; whilst the principal feathere...

Most viewed posts